KIRKAĞAÇ

MANİSA İLİ KIRKAĞAÇ İLÇESİ
KIRKAĞAÇ İLÇE TANITIM
KIRKAĞAÇ MANİSA İLİNE BAĞLI BİR İLÇEDİR.....
kırkağaç
manisa kırkağaç
kırkağaç manisa

kırkağaç resimler

kırkağaç fotoğraflar

kırkağaç manzaralar

kırkağaç görüntüler

kırkağaç video

kırkağaç spor

kırkağaç yemekleri

kırkağaç konaklama

kırkağaç otel

kırkağaç pansiyon

kırkağaç yurt

kırkağaç kavun

kırkağaç emlak

kırkağaç arsa

kırkağaç kiralık

kırkağaç satılık

kırkağaç araç

kırkağaçkültür

kırkağaç sanat

kırkağaç haber

kırkağaç ekonomi

kırkağaç sanayi

kırkağaç ticaret

kırkağaç tarım

kırkağaç hayavancılık

kırkağaç coğrafya

kırkağaç iklim

kırkağaç ulaşım

kırkağaç harita

kırkağaç eğitim

kırkağaç okul

kırkağaç lisesi

kırkağaç dernek

kırkağaç gezi

kırkağaç turizm

kırkağaç doğa

kırkağaç tatil

kırkağaç dağları

kırkağaç akarsuları

kırkağaç madenleri

kırkağaç

KIRKAĞAÇ İLÇE TARİH

Eski Çağda Kırkağaç

Kuzeybatı Anadolu’nun Bursa, Balıkesir, Soma, Bergama ve Kırkağaç yöresine antik devirde “Mysia” ve buranın yerli halkına da “Mysialılar” (Mysoi) adı verilmekteydi. 

Homereos’un Iliada adlı destanında Troialıların müttefikleri oldukları belirtilen bu insanların bölgeye ne zaman ve nereden geldiklerine ilişkin kesin bir kanıt yoktur.

 Bazı efsanelere göre Mysialılar Thrax’larla akraba idiler ve Troia savaşından önceki bir dönemde Batı Anadolu’ya göç etmişlerdi.

 Öte yandan Strabon (572) ve Herodotos (Vİİ, 2075) gibi antik yazarlara göre bu bölge halkı Mysialılar halkı bu bölgeye Lydia’dan göç etmişlerdi ve Lydia ile Phrygialıların kullandıkları dilin karışımı olan bir dili konuşuyorlardı. 

Tuna (Danubium) kıyısında yaşayan Moesialıların aynı zamanda Mysoi diye de adlandırdıklarına bakacak olursak, onların ülkemize Avrupa’dan gelmiş olduklarını düşüne biliriz. Belki de iki Mysia’yı ve Mysialıları ayırt etmek için Anadolu’nun bu bölgesine “Asia’nın Mysia’sı” denmekteydi.

Efsane, destan ve bazı antik yazarların verdikleri bu bilgiler dışında, bölgenin erken devir tarihi hakkında fazla bir şey bilinmemektedir. Yortan (şimdiki adı Bostancı) kazılarında ortaya çıkan ve

 1.0. 3000-2500 yılları arasına tarihlenen arkeolojik buluntulara bakacak olursak, bu bölge ilk olarak Yortan kültürüne sahne olmuştur. kimi bilim adamları bu kültürü yaratan halkın Luwiler olduklarını öne sürmektedirler.

 Bugün genel kabul gören düşünceye göre Bakırçay (Kaikos) Vadisi’nde ve civarında yaşayan Mysia halkı, 3. binde başlayan kavimler göçü sırasında Avrupa’dan gelerek bu bölgeye yerleşmişti.

 Buradaki Grekçe olmayan bazı yer adlarına bakacak olursak, bu bölgeye yerleşen insanlar Thrakia-Phrygia dillerinin karışımı olan yerel bir dil kullanıyorlardı.

 Örneğin, Kaikos’un eski adı olan Ketios, Nakrasa veya Akrasos ve Kidanis (Eleaia-Zeytindağ) gibi. Yörede Yaşayan yerli kavimlerle kaynaşan bu halk 2. bin yıl sonlarında Yunanistan’dan gelen yeni bir göç hareketi

 sonucunda bu bölgeye yerleşen ve Aiol’lcr diye adlandırılan göçmenlerle bütünleşmişti. Yunan Mitoloj i sindeki bazı öykülere bakılırsa, Yunanlı göçmenlerle yerli halk arasında uzun sürtüşmeler de

ortaya çıkmıştı.

Lydia ve Phrygialıları “kibar insanlar” olarak tasvir eder Aiskhines ve Ksenophon gibi antik yazarlar, Mysialıların savaşçı bu kavim olduklarını belirtmişlerdir. Söylendiğine göre, bir savaşta Mysialıların eline düşmek, ölmek demekti.

Bu nedenle antik devirde herhangi bir nedenle çaresizliğe düşen insanlar için “Mysialıların eline düştü” ifadesi kullanılmaktaydı. Bu nedenle olacak, Cicero bile bir nutkunda (Pro Flacco, 27, 65) Mysialıları “aşağılık” insanlaı olarak nitelemekteydi.

Anadolu’daki Pers egemenliği sırasında Mysia ile Lydia aynı satraplık içinde yer almaktaydılar, Anadolu’daki Pers egemenliğine son veren Büyük Iskender’in ölümünden sonraki paylaşımda Thraki ile Mysia Lysimakos’a verildi (1. 0. 311).

Lysimakos’un 281 yılında Suriye Kralı Seleukos’a yenilmesi ve ölümü ile bölgenin büyük bir kısmı Suriye egemenliğine girdi. Am bu dönemde Bergama ve yöresi Pergamon krallarının yönetimi altındaydı. Romalıların 1.0. 188 yılında 111. Antiokhos’u yenilgiye uğratarak Batı Anadolu’daki Suriye egemenliğine son 

vermelerinder sonra Mysia, Lydia, Phrygia, Kana, Lykia, Pisidia ve Pamphyli bölgeleri Pergamon krallığına bağlandı. Nihayet Pergamon’un sor kralı 111. Attalos’un vasiyeti ve

 1.0. 133 yılında ölümü üzerine Pergamon krallığının tüm toprakları Roma krallığının eline geçti Mysia ve Küçük Asya (Asia Minor) Eyaletine dahil edildi.

Kırkağaç ve Civarındaki Antik Yerleşimler:

Aiolis, Lydia ve Mysia sınırlarının kesiştiği bir bölgede yer alan Kırkağaç civarında, prehistorik dönemden Bizans’a kadar uzanan dönemin izlerini görmek mümkündür. Kırkağaç’ın hemen yakınların da çok sayıda prehistonik yerleşimin yanısıra, Nakrason (Nakrasos) Akrasos,

 Kareneitai, Stratonikeia (Hadrianopolis), Attaleia, Hermoka pe Tibbe (veya Tibbai) ve Khiliara gibi antik yerleşimle bulunmaktaydı. Bu yerleşimleri tek tek ele almadan önce, Kırkağaç yöresinde bulunan diğer bazı kalıntılardan sözedelim:

Kırkağaç ve civarında rastlanan bazı arkeolojik buluntular bakılırsa, Phrygialıların dillerinden etkilenen Mysialılar, onları Ana tanrıçaları olan Kybele’ye de büyük bir saygı göstermekteydiler. Kybele’nin kutsal alanları genellikle dağlardaki kayalıklara yapıl maktaydı. Yöremizde örnekleri görülen ve kaya mezarı olarak nitelenen kalıntılar aslında birer tapınma yeri idiler.

 Bu mekanlardaki bir nişte bir Kybeİe heykeli bulunduğu kabul edilmektedir. Karakurt Köyü sınırları içindeki semerdamlı bir Phryg tapınağı, “Kusursuz olabilecek bir eserin ancak tanrı elinden çıkabileceği” 

şeklindeki inanç nedeniyle yarım bırakılmıştır. Aynı yöredeki diğer bir dinsel yapı türü ve genellikle doğu yönüne bakan merdivenlerdir. Kayaların üst noktasında bir çeşit oturma yerine doğru çıkan bu merdivenlerin sunak olarak kullanıldıkları düşünülmektedir.

 Ancak onlar Tanrıça’nın oturması için hazırlanmış sembolik birer taht olarak da tasarlanmış olabilirler. Örneğin, Çaltıcak Köyü yolu üzerinde kuzeye doğru bakan derin bir vadide akan ve Bakırçaya’a karışan cılız bir dereciğin narında yer alan 39 basamaklı böyle bir sunak yeri ve kaya odaları en araştırmacıların ilgisini beklemektedir.

a) Yortan (Bostancı Köyü) Höyüğü:

Erken ve Orta Tunç Çağı’na ait eserler veren Yortan (Bostancı köyü) Höyüğü Gelenbe’nin 7 km güneyindedir. Buradaki ilk kazılar 1900-1901 yılları arasında 

Osmanlı Devleti hizmetinde mühendis ak çalışan Paul Gaudin ve Victor Chapot tarafından yapılmış ve çıkartılan yüzlerce küp mezar, bu iki bilim adamı tarafından yağmalanmıştır.

l940’lı yıllarda İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsü müdürü Kurt Bittel, ilk bilimsel kazıları yaparak Yortan’ı arkeoloji dünyasına tanıtmıştır. Çıkan kalıntıların büyük kısmı yurt dışına kaçırılmış ise de, halen yurt içindeki müzelerimizde ve özel koleksiyonlar da bu buluntuların seçkin örnekleri mevcuttur.

Eserlerin çıkarıldığı nekropolde ölüler, küplerin içine konularak gömülmüştür. Bazılarına iki ceset konan bu küpler, yere paralel olarak yatırılmış ve tümünün ağızları doğuya, dipleri batıya çevrilmişti. 

Küp ağızları ı düz ve yassı taşlarla kapatılmıştı (oysa aynı döneme tarihlenen hanay tepe mezarlarında ölüler bacakları karınlarına doğru çekik Hocker pozisyonu) basit çukurlar içinde yatmaktadır. 

Ölülere ait hediyeler, küplerin içine ve dışına konulmuştur. Bu hediyeler arasında çok sayıda çanak, çömlek, idol, küçük insan figürü, takı, silah, alet gibi metal eşya ile pişmiş topraktan, üzerleri bezeli ağırşaklar bulunmaktadır. Bunların üzerinde sıklıkla geometrik çizgilerden oluşan motiflere rastlanır. Bu çanak çömleklerin Troia ve Beyce sultan’da çıkanlarla aynı çağa ait oldukları saptanmıştır. 

Yortan çanak çömleklerinin bazılarında rastlanan bölgenin en eski halkı Luwilere ait hiyeroglifler, bunların bilim dünyasındaki değerlerini çok arttırmıştır.

Henüz çömlekçi çarkının icat edilmediği dönemde bu, elle şekillendirilen siyah astarlı, parlak perdahlı kapların yüzeyleri, beyaz boya ve silik astar üstüne işlenmiş geometrik, insizyon motifleri ile bezelidir.

 Bu çizgilerden bazılarının içleri beyaz macunla doldurulmuştur. Belli başlı pişmiş toprak eserler arasında gaga yada kesik gaga ağızlı testiler, çanaklar, meyvelikler, boyunlu veya boyunsuz çömlekler, ördek biçiminde kaplar, koku kaplan, ikili, üçlü veya dörtlü tuzluk benzeri kaplar, ayaklı ayaksız, bazıları kapaklı kaplar vb. sayılabilir.

Yortan Höyüğü’nün ve yakınındaki iki kaya mezarının bulunduğu yöreye ulaşım önceleri zordu. Sındırgı-Bigadiç üzerinden geçen, virajı ve inişi-çıkışı bol olan eski güzergahı devre dışı bırakan şimdiki İzmir-Balıkesir karayolu Yortan’ın çok yakınından geçtiğinde ulaşım artık çok kolaylaşmıştır. Höyük anayolun hemen bitişiğin dedir. Şimdiki hali ile Yortan Höyüğü üzerinde görünür hiçbir yapı kalıntısına rastlanmamaktadır. Bunun nedeni o devirdeki yapıların daha çok kerpiç ve ahşaptan yapılmaları ile açıklanabilir.

Öte yandan, 1965 yılında Yortan nekropolün den çıkarılan buluntulara çok benzeyen eserlerin çıktığı ve yine küplere konulmuş ölülerin gömüldüğü, Kırkağaç’ın 2 km güneydoğusundaki bir alanın kaçak kazılarla talan edildiği, dönemin Manisa Müze Müdürü K. Ziya Polatkan’a tarafımdan hem yazılı ve hem de sözlü olarak iletildiği halde “ödenek yokluğu” gerekçesiyle burada herhangi bir kazı çalışması yapılmamıştır (S. S.).

Ege Bölgesi’nin kuzeyinde yer alan Elmalı, Babaköy gibi bazı merkezlerde aynı türden buluntulara rastlanmış ve bunlar yanıltıcı bir biçimde Yortan kapları olarak anılmıştır. Hatta günümüzde bile birçok Tunç Çağı eseri yaygın fakat yanlış olarak Yortan olarak nitelenmektedir. Höyüğün kuzeybatı eteğinin yanından geçen şimdiki anayol, çok yakındaki ilginç iki kaya mezarına da ulaşımı kolay hak getirmiştir.

 Bunlardan bir tanesi anayolun sağ (doğu) tarafınd2 kalmaktadır. Höyük ile bu birinci kaya mezarı arasındaki uzaklık 4-f km kadardır. Cephesi güneye bakan bu mezar, bir kaya blokunun işlenmesi ile oluşturulmuş olup, kayanın tümü bir anıt mezar görünümündedir. Dromos, yani geçit olmadığından, mezarın girişinden hemen sonra mezar odası yer almaktadır. Kayanın görünümü hayli görkemli ve etkileyici olup, bu anıt mezar üzerinde hiçbir süsleme, yazı veya kabartma vb. bulunmamaktadır.

 Bu nedenle kesin bir tarihleme yapmak hayli güçtür. Buradaki işçilik Afyon ilindeki Midas kenti ve yakın çevresinde görülen Phrygia yapıtlarını anımsatır. Ancak bunu, Phrygia’nın Gelenbe-Akhisar yöresine kadar yayıldığının bir kanıtı olarak görmek doğru değildir. Çünkü bu kaya mezarlarının benzerlerine Karia’da Bodrum yarımadasının güneybatı ucundaki Gümüşlük Köyü (Myndos) civarında da rastlamak mümkündür.

Yortan Höyüğü dolaylarındaki ikinci kaya mezarı daha değişik bir yapıdadır. Bu mezar Bakırçay’ın bitişiğindedir ve kayalık bir tepeciğin kuzeydoğuya dönük eteğine oyulmuştur. Üstünde yazı yada kabartma olmamakla birlikte, kapıya benzer ağzının dişli çıkıntılardan ibaret bir süslemesi vardır.

Yöredeki üçüncü ve dördüncü kaya mezarları ise Balıkesir-İzmir karayolundan batıya ayrılan ve Karakurt Köyü’ne giden dar asfalt yolun ikinci km.’ sin de ve doğu yanındadır. Buradaki iki kaya mezarı birbirine çok yakındır. İkişer kapıları mevcuttur. Toprak yüzeyinden 3 m. yüksekteki kapıları güneybatıya bakmaktadır. Bunlarda da dromos yoktur; yani kapılar doğrudan mezar odasına açılmaktadır. Gerek yontulduğu kayanın konumu, gerekse daha özenli işçilikleriyle bu mezarlar Karakurt Ovası’na doğru görkemli bir görünüm sergilerler.

Bu mezarlarda dikkati çeken bir bezeme veya başka bir işaret yoktur.Bu tipteki kalıntılardan bir tanesi de Bakır’daki Hilmi Bakırlı ilköğretim Okulu’nun bitişiğindeki dik kayaların üzerinde yer almaktadır.

b) Harta (Abidintepe) Tümülüsü:

Bu tümülüs, Kırkağaç’ın 13 km. güneydoğusunda, Bakır (Harta): Milinge Köyü’ne giden toprak yüzeyli yolun 200.metresindedir.: Manisa Müze eski müdürü K. Ziya Polatkan’ın 1965yılında yaptığı incelemeler sonucunda verdiği bilgiye göre, burada bu1unan İ.0. 6 yy.’ ın son çeyreğine tarihlenebilecek olan yığma toprak mezar, 19. yy. sonlarında Manisa-Soma demiryolunun yapımı sırasında talan edilmiştir.

 Bu yağmadan geriye kalanlar arasında, iki spenks tarafından taşınan bir mermer kline (kanepe) ve bir cenaze alayı tasviri bulunmaktaydı. 0 zamanlar bizzat inceleme fırsatı bulduğumuz bu kompozisyonda Lydialı kadınlarla erkekler ve çocuklar, atlar, mızraklı askerler, savaş arabaları, uzun beyaz elbiseleri ile din adamları (?) büyük bir ustalıkla tasvir edilmişlerdi. Bu alayın önüne yakın yürüyen uzun saçlı, siyah sakallı bir adamın hemen yanıbaşın da ise iki köpek yavrusu kalabalığa eşlik ediyordu.

 K. Ziya Polatkan’ın deyimi ile “mezar koruyucusu” olan kadın başlı, kanatları yarı açık bir kuş figürü de giriş kapısı üzerinde bulunmaktaydı. Ne yazık ki Lydialı ustaların eseri olan ama Pers stili uygulanan bu heykel ve resimler müzeye taşınmaları planlanırken tarih yağmacılarının gazabına uğradı ve bazıları ABD’deki ünlü Metropolitan Sanat Müzesi tarafından satın alındı. Aynı yıllarda Lydia’nın diğer bazı mezarları da soyulmuş ve yine aynı müzeye satılmıştı.

 Basında “Karun Hazineleri” adıyla tanınan bu paha biçilmez eserlerin uzun ve ilginç bir serüveni vardır. Gazeteci Özgen Acar’ın büyük bir titizlikle peşinden koştuğu ve Türkiye’ye iadesinde büyük rol aldığı bu eserlerle ilgili gelişmeleri 24 Eylül 1993 tarihli Hürriyet Gazetesi’nden izleyelim:

28 Yıllık Serüven

• “Karun Hazineleri”nin Batı Anadolu’dan New York’a uzanan 28 yıllık serüveni şu süreçlerden geçti:

• 1965-1968: Uşak (Güre), Manisa (Salihli) ve Kırkağaç bölgesindeki anıt mezarlar hazine avcıları tarafından soyuldu. Bu mezarlardaki Lydia eserleri Türkiye’den kaçırıldı ve uluslararası müzayedelerde satışa çıkarıldı. Eserlerin bir kısmını da New York Metropolitan Müzesi satın aldı.

• 1970: Karun Hazineleri’nin Metropolitan Sanat Müzesi tarafından satın alındığı basına yansıdı. Müze, Türkiye’nin eserlerin iadesi istemini yanıtsız bıraktı.

• 1981: Müzede bulunan hazinelere ait üç fotoğraf çekildi ve Türk makamlarının eline ulaştı.

• 1984: Karun Hazineleri’nin 55 parçası, Kasım ayında bu müzede sergilendi.

• 1986: Dönemin Kültür ve Turizm Bakanı Mükerrem Taşçıoğlu Karun Hazineleri’nin Türkiye’ye iade edilmesi için New York’ta dava açacağını bildirdi ve bir yıl sonra dönemin Kültür ve Turizm Bakanı Mesut Yılmaz, hazinelerin Türkiye’ye iadesi için New York mahkemelerine başvurdu; dava açtı.

— 1990: Federal Yargıç Wincent Broderick, Türkiye lehine bazı kararlar verdi.

• 1991: Türkiye’den giden uzmanlar, New York’taki müzede sergilenen hazinenin Türkiye’ye ait olduğunu kanıtlamak amacıyla keşif ve incelemelerde bulundular. Kültür Bakanı Fikri Sağlar, davayı izleyen ABD’li avukatlara büyük maddi ve manevi destek verdi. Mahkeme, Türk Hükümeti ve avukatların çabalarıyla ülkemiz lehine gelişti.

1993: Müzede 22 Eylül’de yapılan anlaşma sonunda, Karun Hazineleri’nin mahkeme kararını beklemeden Türkiye’ye verilmesi karara bağlandı.

c) Nakrason (veya Nakrasos):

Bakır civarında ele geçen bazı y buluntulardan anladığımıza göre, geç Hellenistik devirden itibaren bu yörede Nakrason (veya belki Nakrasos) adında bir yerleşim bulunmaktaydı. Bu buluntulardan en önemlisi 1965 yılında, Bakır’ın güneyindeki Harta mevkiinde bulunan ve halen Manisa Müzesi’nde korunan 116 satırlık bir yazıttır. Prof. P. Herrmann ile K. Ziya Polatkan tarafından yayınlanan bu Grekçe yazıt Epikrates isimli bir kişiye ait olan bir vasiyetnamedir.

 Aslında iki parça olduğu anlaşılan bu yazıtın, diğer parçasına henüz ulaşılamamıştır. 1. 0. 1. yy. başlarına tarihlenen bu yazıt, ilginç içeriği nedeniyle bilim dünyasının ilgisini çekmiş ve hakkında çok sayıda makale yazılmıştır. (Bu yazıtla ilgili incelemelerin bir listesi, yazıtın çevirisi, yorumu ve fotoğrafı için bk. U. Evran, Arkeoloji ve Sanat, 93, 1999, s. 18-21). Bu yazıtın asıl önemli yanı, bölgedeki bazı küçük yerleşim adlarını (Nakrason veya Nakrasos, Tibbe veya Tibbai, Pataktibeai ve Deskyleion) kaydetmesidir. 

Bunlardan en önemlisi, Mysia-Lydia sınırında yer aldığı kuşkusuz olan Nakrason yada Nakrasos’tur. Bakır Kasabası’nın eski adının Nakras olması bize, antik Nakrason’un Bakır’da veya hemen yakınında yer alması gerektiğini düşündürmektedir. Nitekim geçtiğimiz yüzyılda yine Bakır’da bulunan ve Hadrianus”a sunulan bir adak yazıtında Nakrasiteai “(Nakrason halkı” ifadesinin geçmesi bu düşüncemizi destekler gibi görünüyor.

 Ama birkaç yıl önce Prof. H. Malay tarafından Kırkağaç’ın güneyindeki Yatağan Köyü’nde bulunan diğer bir yazıtta da Yatağan Köyü’nde yer almış olabileceğini de düşündürmektedir. Nitekim Yatağan Köyü’nün kuzeyindeki bazı tarlalarda bol miktarda mimari eleman ve seramik buluntuları ele geçmektedir. Öte yandan, bazı yazıtlar bize, yine bu bölgede Akrasos şeklinde bir başka yerleşim ve Kareneitai şeklinde bir köy halkından söz etmektedir.

d) Tibbe veya Tibbai (İlyaslar):

Yukarıda, Epikratcs’in Harta’da bulunan vasiyetnamesinde Tibbe (veya Tibbai) şeklinde bir köy adından söz edildiğini belirtmiştik. Bu yerleşim adına ayrıca, İlyaslar Köyü’nde bulunan ve şimdi Manisa Müzesi’nde korunan bir mimari eleman üzerinde ve Akhisar’da ele geçen bir su borusu üzerinde rastlanmıştır. Öte yandan, ünlü hekim Pergamon’lu Galenus “ünlü Tibai şarabı”ndan söz etmekte, ancak bu Tibai isimli yerleşimin nerede olduğu bilinmemekteydi. 

Tüm bu verilen değerlendiren Prof. P. Herrmann,. Tibbe Köyü’nün Nakrason sınırları içinde ve İlyaslar yakınlarında olduğu sonucuna varmaktadır. Nitekim batıdan Kırkağaç yönünden İlyaslar’a girmek üzere iken, yolun sol tarafındaki çeşme ile sağ taraftaki Asartepe arasındaki düzlükte çok yoğun olarak bulunan seramik parçaları, buranın tarihsel geçmişi ile ilgili ipuçları vermektedir. İlyaslar Köyü’nün kuzeyindeki mezarlık ise heykel kaideleri, sütün parçaları, irili ufaklı lahit parçaları ile doludur.

 Burada ayrıca bir fallus (erkeklik organı) yontusu bulunmaktadır.

e) Kalandos veya Kalanta veya Kalamos (Gelenbe):

XIII. Yüzyıl Bizans Devri piskoposluk listelerinden birinde “Stratonikeia veya Kalandos” şeklinde bir ifadenin geçmesi, Ramsay gibi bazı bilim adamlarının bir Hellenistik devir ve Roma Dönemi kenti olan Stratonikeia ile bir Bizans yerleşimi olan Kalandos’un Siledik’de yer aldıklarını düşünmelerine neden olmuştur. 

Ancak Prof.L. Robert ve onu izleyen birçok tarihi coğrafya araştırmacısı, bir Bizans yerleşimi olan Kalandos’u bugünkü Gelenbe’de lokalize etmektedir. Nitekim Gelenbe’de bu düşünceyi destekleyen bir yerleşim ve bazı Bizans yazıtları ele geçmiştir. Anlaşılan, Stratonikeia ile Kalandos Bizans Devri’nde aynı piskoposluğa bağlı bulunmaktaydılar. Kalandos adının -nd ile biten bir gövdeye sahip olması, buranın Hititlere kadar gerilere giden çok eski bir yerleşim olduğunu düşündürmektedir. Kalandos adının daha geç devir kayıtlarında Kalamos “kamış” şeklinde anılması, bu yer adının Grekçeleştirildiğini düşündürmektedir.

f) Stratonikeia / Hadrianopolis (Siledik):

Stratonikeia kenti, Suriye krallarından Antiokos 1 tarafından kurulmuş ve adını bu kralın karısı Stratonike’den almıştır. Bu durumda Mysia’daki Stratonikeia’yı, Yatağan / Eskihisar’da lokalize edilen Stratonikeia ile karıştırmamak gerekir).

 Mysia’daki Stratonikeia kenti Hadrianus döneminde imar edilmiş ve bundan böyle kent Hadrianopolis “Hadrianus Kenti” veya Stratonikeia / Hadrianopolis olarak anılmıştır. Stratonikeia’nın kalıntıları bugün Yağmurlu, Siledik ve Hamitli köylerinin kuzeydoğusunda yer almaktadır.

Mysia’daki Stratonikeia kenti, Karia’da bulunan Stratonikeia kadar ün kazanamamıştır. Antik yazarlar, Pergamon krallığının son kral Attalos 111 tarafından vasiyet yolu ile Roma’ya bırakılmasına (1.0. 133) karşı ayaklanan Aristonikos’dan söz ederken, onun Stratonikeia kentinde yakalanıp Roma’ya götürüldüğünü belirtmekte iseler de, bunun hangi Stratonikeia kenti olduğu kesin değildir.

 Ancak son araştırmalar, Aristonikos’un Mysia’daki Stratonikeia kentinde kuşatılmış olmasının daha büyük olasılık olduğunu göstermektedir.

Stratonikeia kentinden sikkeleri dışında günümüze pek az şey ulaşmıştır. Bunların en önemlisi kuşkusuz, geçtiğimiz yüzyılda da Yağmurlu Köyü’nde bulunan ve şimdi Manisa Müzesi’nde korunan (Env. No. 101) Hadrianus’un I.S. 127 yılında Stratonikeia’ya yazdığı üç mektubu kaydeden bir mermer steldir.

 Bu arada yine aynı köyde bulunan ve yine Manisa Müzesi’nde korunan (Env. 269) ve Roma İmparatoru Antoninus Pius’a sunulduğu anlaşılan bir adak (I.S. 137- 161), Stratonikeia ve bölge tarihi açısından önemli bir buluntudur. Bu arada, Siledik’te ve Hamitli’de bulunan, Roma imparatorluk döne mine ait bazı mezar taşları bugün Manisa Müzesi’nde yada bazı özel koleksiyonlarda yer almaktadır.

 Yine de yörede, Stratonikeia kentine ait diğer bazı buluntulara rastlamak mümkündür (Örneğin, halen Kırkağaç Hükümet Konağı’nın önündeki ve civar köylerin mezarlıklarındaki birkaç Grekçe yazıt ve Bizans Devri’ne ait bazı mimari buluntular gibi).

Son yıllarda Mysia-Lydia sınır bölgesi olan Kırkağac’ın kuzeydoğusunda, 

özellikle yukarı Bakırçay Havzası’nda bir araştırma yapan Avusturyalı bilim adamı Dr. H. Taeuber, Kaikos’un (BakırçaY) çevrelediği tepe ve dağlarla sınırlı, bereketli topraklara, büyük olasılıkla Ind(e)ipedion adının verildiğini belirtmekte ve Pergamon Kralı 1. Attalos’un “Kaikos’un kaynaklarına yakın bir yerde” Galatlara karş 1.0. 275 yılında kazandığı zaferden sözetmektedir. 

Bu, 1. Attalos’u kendisinden haraç isteyen Galatlar’a karşı savaştığı savaştır. Bu tarih Galatların Tolistobogioi adlı kabilesi Bergama üzerine yürümüş ve Attalos saldırganları “Kaikos nehrinin doğduğu yerde”, yani Aks’ kaynaklarının doğusunda bozguna uğratmıştı. Nitekim yöre halkı biz bu yörenin 4-5 km. uzağındaki Yağmurlu Köyü’nün doğu sırtlarında çok miktarda bronz mızrak uçları bulunduğunu anlattı.

Öte yandan, Siledik Köyü’nün bazı yaşlıları buranın eski adını Selendarios olduğunu söylemektedirler. B. Umar, bu sözcüğün Hellen dilinde herhangi bir anlamı bulunmadığını ve bu yer adının Lu dilinden geldiğini ileri sürmektedir. Eğer köylülerin söyledikleri doğru ise, Selendatios yer. adını Grekçe’de “Ay” anlamına gele Selene ile —arios ekinden oluşan Selenarios (“ay şeklinde, ay ışığı il aydınlanan” vb.) sözcüğü ile açıklamak daha kolaydır.

 Ancak herhangi bir kanıt olmadan ileri sürülen bu olasılıklar şimdilik yalnızca bin varsayımdır.

Roma Dönemi’nde Pergamon’u (Bergama) besleyen uzun s kemeri Siledik civarına kadar ulaşmaktaydı. Dr. Taeuber bölge ilişkin olarak yaptığı yayında “bugün artık bu su kemerlerinin izle tamamen kaybolmuştur” demekteyse de, çevrede yaptığımı araştırmalarda, “Soma Boğazı” denilen bölgede bu su kemeri kalıntılarını bulduk ve fotoğrafladık.

g) Khliara (Gördük Kale):

Gerek Bizans Devri piskoposluk listelerinde ve gerekse Bizan5 tarihçilerin eserlerinde Khliara adındaki bir geç devir kalesinin a geçmektedir. Khliara sözcüğü Grekçe’de “ılık” anlamına gelmek olup, herhalde buradaki sıcak su kaynakları ile ilişkili olsa gerek Yakın zamana kadar Khliara’nın Kırkağaç’da olduğu düşünmekteydi.

 Ancak Prof. Ki. Rheidt, 1986 yılında yayınladığı makale inde Khliara’nın Kırkağaç ile Akhisar arasında ve Gördük Çay’ (Lykos) yanıbaşındaki bir tepede yer aldığını kuvvetli delilleri kanıtlamıştır. Kalenin yer aldığı tepede bugün fazlaca bir kalıntı yok da, bazı arkeologlar Khliara’nın bir prehistorik höyük üzerinde ir edilmiş olabileceğini iddia etmişlerdir.

BEYLİKLER DÖNEMİ VE KURULUŞ ONCESINDE KIRKAGAÇ YORESI

26 Ağustos 1071 Cuma günü başlayan Malazgirt Ovası’ndaki savaşı Alparslan kazanınca, Anadolu kapıları Türklere tamamen açılmıştı.

Kutalmış’ın oğulları Süleyman Şah ve Mansur, emirlerindeki kuvvetlerle; Artug Bey ve Tutak gibi Türkmen reislerine bağlı Türk menler de Anadolu içlerine doğru hareket halindeydiler. Selçuklu birlikleri Sapanca civarında Bizans kuvvetlerini yeniyor, Izmit yöres inde görünüyorlar ve Alaşehir’i (Philadelphia) ele geçirerek Ege kıyılarına ulaşıyorlardı.

Anadolu’nun ilk açılışı sırasında bu ülkeye gelip yerleşen Türk ögesinin miktarı eldeki kaynaklarla kesin saptanamamakla birlikte bazı tahminler ileri sürülebilir. Doğu Roma kaynakları, Sultan Melikşah’ın saltanatının ilk yıllarında Artug Bey ve Tutak komutasında 100 bin asker gönderildiğini, bunların Orta Anadolu’ya yerleştiklerini yazar. Islam kaynakları ise Anadolu’ya gönderilen ordu miktarı hakkında 80 bin ile 200 bin arasında çeşitli rakamlar vermektedirler.

Ancak Anadolu’ya gelenleri asker olarak düşünmemek gerekir, zira onların aileleri ve sahibi oldukları sürüleri de arkalarından geliyordu. Her askerin bir aile reisi olduğu düşünülerek, bir tanesine ortalama dörder nüfus verilecek olursa, bu yolla Anadolu’ya gelen nüfusun 550-600 bin kişiye ulaştığı düşünülebilir. Bunlardan başka Anadolu’da yaylak ve kışlak kurmak, çobanlık etmek ya da yeni açılan bu ülkede arazi sahibi olarak çiftçilik yapmak üzere gelip yerleşen veya diğer nedenlerle göç edenlerin toplam sayısı bir milyonu geçiyordu.

 Bunlara Doğu Roma İmparatorluğu zamanında çeşitli tarihlerde Anadolu’ya yerleştirilmiş olan Türkleri de eklemek gerekir. Çünkü 6. yüzyıldan başlamak üzere, Bulgarlar, Avarlar. Hazarlar ve Peçenekler gibi çeşitli Türk boylarına ait kalabalık gruplar. özellikle askeri amaçlı olarak bu ülkeye yerleştirilmiştir. Bu öncü Türkler, Doğu Roma İmparatorluğu’nun kurallarına uymak zorunda kaldılar; onların dini olan Hristiyanhığı kabul ettiler ve onların ordusunda asker oldular. 

Hatta daha da ötesi 1071 yılındaki Malazgirt Savaşı’nda kendi ırklarına karşı savaştılar. Ta ki gelen düşmanın da kendi dillerini konuştuğunu ve Türk olduklarını anlayıncaya kadar.

Sonra herşey, savaşın kaderi de Anadolu’nun kaderi de değişti. Yeni gelen kardeşleriyle birlikte bu yeni yurdun, Anadolu’nun binlerce yıllık halklarına, yeni ve daha kalabalık bir halk olarak eklendiler. Anadolu, Hellenlerin ağzıyla Anatolia, artık sonradan gelenlerin çoğunluğu elde ettiği bir Türk yurdu oldu. Bunun aksi kabul edilecek olursa, Anadolu’nun bir Türk ülkesi olması konusu kolaylıkla açıklanamaz.

Türkler Bizans topraklarını fethettiklerinde, Diyar-ı Rum yani Roma Diyarı adını taktıkları yabancı bir ülkeyi yurt tutuyorlardı ve bunun farkındaydılar. Bu nedenle Hristiyan azizlerin mezarlarını derhal dede mezarı görünümüne sokuyorlar, haçları kaldırıp, devşirme sütunlar, mermer direkler dikip tiirbe haline getiriyorlardı. Bu anlayış, üstünü fethettikleri anda yerin altına da sahip çıkmak olarak yorumlanabilir. Amaç, yurtlarında eskiden beri kök saldıklarını yaymaktı.

Ote yandan, yerli halkın kutsal saydıklarını koruyor havası, onlarla biitünleşmelerini kolaylaştırıyordu. Bunun sonucu, daha sonraki yıllarda müslüman olmayı kabul eden yabancı kadınlarla evlenecekler ve Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan sonra bu gelenek sultanlar tarafından da devam ettirilecektir.

Sultan 1. Kılıç Arslan, 1092 yılında, Iznik’te Selçuklu tahtına oturduğunda Anadolu’ nun çeşitli bölgelerinde; Saltuk, Danişmend, Mengücük Oğulları ve Izmir’de Çaka Bey bağımsız hükümdarlar gibi hareket ediyorlardı. Bu sebeple Anadolu’da bir Türk birliğinden söz edilemezdi. Uzun ve zor uğraşlar sonucu bu birliği sağlayan Selçukıular, Moğoı istilası sonucu yftü\rnca, a \tv olan ve uzun sürecek bir “Beylikler Dönemi” başlamış oldu. Mysıa’da ise Türklerin görünmeye başladıkları tarih Hicri 696, Milad ise 1296 yıllarından daha sonra olmalıdır.

Bizanslı tarihçiler, “Kalambis” dedikleri Kalem Bey ile oğlu Karası nın Mysıa’ya ne zaman ulaştıklarını açık olarak belirtmemektedırler; fakat Bızarıs’ın Pergamon’u (Bergama) boşaltması 130 Beylikler Dönemi ve Kuruluş Öncesinde Kırkağaç Yöresi yılında gerçekleştiği ve Karasi Beyliği de hemen sonraları kurulduğu için Türkmen Aşiretleri’nin bölgemizdeki etkinliklerinin anılan yıllara rastlaması olasıdır.

Bu beyliğin kurucularının atası, Il. yüzyılın ikinci yarısında Orta Anadolu’da bir devlet kurmuş olan Melik Danişmend Gazi idi.

İşte bu aileden gelen ve Selçukluların çökLiş dönemlerinde uç beyi olan Kalem ve Karasi Beyler, ele geçirdikleri Balıkesir’i kendilerine merkez yaparak Karasi Beyliği’ni kurdular. Karasi Bey, gerek Moğollardan kaçarak ülkesine sığınan, gerekse Ece Halil komutasında gelen Sarı Saltuk Türkmenlerini kendi bölgesine yerleştirerek, yörenin Türkleşmesini sağlamıştır.

Kısa sürede sınırlarını genişleten beylik, başta Balıkesir ve Bergama olmak üzere; Bayramiç, Edremit, Burhaniye, Ivrindi, Aydıncık, Ayazment (Altınova). Bigadiç, Sındırgı ve Gelenbe gibi kent ve kasabalara sahip olmuştur.

Yöremiz kuzey ve kuzeydoğusunda bu hareketlilik yaşanırken, güney ve güneybatısında ise bir başka beyliğin; Manisa’yı merkez yapan ve Tarhanyat, Kasaba (Turgutlu), Nif (Kemalpaşa), Atala (Adala), Gördes, Demirci ve Akhisar gibi kentlerde egemen olan Saruhan Oğulları’nın adı duyuluyordu. Saruhan Beyliği’ne adını veren Saruhan Bey; Selçukluların hizmetinde olan komutanlardan Saruhan’ın torunu ve Aipağı Bey’in oğludur. Manisa’nın fethine katılan kardeşlerinden Çuğa Bey’e Demirci yöresini, Ali Paşa’ya da Nif (Kemalpaşa) dolaylarını vermiştir.

1346 yılında ölen Saruhan Bey, Manisa’da kendi adını taşıyan türbesinde gömülüdür.

Gerek Karasi Oğulları, gerekse Saruhan Oğulları ve Anadolu’daki tüm beylikler Osmanlıların güçlenmesiyle teker teker onun egemenliğine girmişlerdir. Osmanlı Devleti ilk fethini 1. Murat’la 1360 yılında Karasi Oğulları Beyliği’ni kendine bağlamakla gerçekleştirmiş, yaklaşık yarım yüzyıl sonra da, 14l0’da Çelebi Mehmet’le Saruhan Oğulları dönemini noktalamıştır.

KIRKAĞAÇ İLÇE COĞRAFYA

Kırkağaç,Manisa’nın kuzey batısında,İzmir-Bandırma demiryolu üzerindedir. Manisa’ya uzaklığı 79 km.’dir. Denizden yüksekliği 100 m’dir.Kuzeyinde Savaştepe ilçesi, güneyinde ve doğusunda Akhisar ilçesi,batısında Soma ilçesi ve Çamlıca Dağı (1100Metre),kuzey doğusunda 650 m. yüksekliğinde Musluk Dağları bulunur.İlçemizin dağları ayrı ayrı isimler almışlardır.

1- Sarıkaya Dağları

2- Kovukdere Dağları

3- Siledik Tepesi gibi.

İlçemizin çok verimli toprakları (alüvyonlu) vardır.Bunlar :Gelenbe Ovası, Karakurt ve İlyaslar Ovası,Bakır Ovası,Kırkağaç Ovası’dır.Bu kuvvetli topraklarda yetişen ürünler ilçemizin zenginleşmesinde büyük önem taşır.

İlçemiz Akdeniz ikliminin etkisi altındadır.Genel olarak ılımandır.Yazları sıcak ve kurak,kışları ılık ve yağışlı geçer.Ova kısımlarında havalar kışın ılık,yazın sıcak geçer.Dağlık kesimde kışlar biraz sert,karlı ve soğuk, yazlar daha serin geçer.

KIRKAĞAÇ İLÇE TARIM

Kırkağaç Manisa'nın 79 km kuzeyinde Çamlıca Dağının eteklerinde,27. doğu boylarını ile 39. kuzey enlemi arasında yer almaktadır.Yüzölçümü 543 km2'dir.Doğudan Sındırgı ,batıdan Kınık, kuzeyden Soma, güneyden ise Akhisar ilçeleriyle komşudur. Kırkağaç Batıdan Çamlıca Dağı, Güneyden Harta, Doğudan Siledik ve Kuzeyden Kazan Dağı ile çevrili olan yaklaşık 43.000 dekar genişliğinde çok verimli bir ova uzanır. Bu ova Karakurt Boğazı ile 8000 dekar büyüklüğünde Gelenbe ovasıyla birleşir.Bu iki ova dışında küçük düzlükler varsa da arazi genellikle; engebeli ve dağlıktır.

İlçe merkezinin denizden yüksekliği 180-200 metredir. Hacet dağlarında ve kuzeybatıda Yeldoğu yaylalarında yükselti yer yer 1000 metreyi geçer. Özellikle Dualar, Hacet, Demirtas, Kocaiskan, Öveçli, Gebeler, Hamitli, Yağmurlu ve Hamidiye köylerinde ormanlık alanlar mevcuttur. Kirkağac'ın yazlan kurak ve sıcak, kışları ılık ve yağışlı olmak üzere ılıman bir iklime sahiptir.Yıllık ortalama yağış miktarı 600-700 mm civarında olup,kar yağısı nadiren görülmektedir.

Tarımsal ekiliş olarak ilçemizde genellikle tarım ürünlerinin ekilişi ön planda olup, son iki yılda hayvancılık konusunda gerek kooperatif gerekse şahıs bazında yapılan projelerle hayvan yetiştiriciliği ön plana çıkmıştır. İlçemizde bu artış dan dolayı bölgemizde yem bitkileri ekilişi olarak sılajlık mısır, fiğ yonca gibi ürünler yetiştirilmeye başlanmıştır.

Doğrudan Gelir Desteği ve Çiftçi Kayıt Sistemi Projesi kapsamında çiftçilerimizin destekten faydalanabilmek için ellerindeki tüm araziyi ekmeye çalıştıkları tesbit edilmiştir. Bunun sonucu 2000 yılından itibaren ilçe genelinde kullanılan tarım arazisinde büyük ölçüde artış dikkat çekmektedir. Öyle ki ilçemizde hemen hemen ekim yapılmayan tarım arazisi bulunmamaktadır.

2006 yılı içerisinde 4500 adet B.Bas Sap, 4500 adet Koyun- Keçi Brucella Asisi, 250 adet S-19 Genç asisi,4000 adet K.Bas Aga1aksia asisi,150 adet Kuduz asisi yapılmıştır. Ayrıca İlçe Müdürlüğümüze başvuruda bulunan 150 adet B.Bas,220 K.Bas;15 adet kedi-köpeğin klinik tedavisi yapılmıştır.

Aşılama çalışmaları sırasında hayvan sağlık taramaları yapılıp, yetiştiricilere hayvan sağlığı ve yetiştirilmesi konusunda gerekli bilgiler aktarılmıştır. Tavuk Vebası hastalığı konusunda İlçe Müdürlüğümüzde Serbest Veterinerler, Kasaplar,Celepler ve Üreticilere eğitim çalışması yapılmıştır.

İlçemiz arıcılarına son çıkan aricilik yönetmeliği ve ari hastalıkları hakkında bilgilendirilmiştir. İlçemizde Kırkağaç Süt Keçiciliği semineri düzenlenmiştir. Semineri Ege Ünv. Ve Uludag Ünv. Öğretim görevlileri vermiştir.

KIRKAĞAÇ İLÇE EKONOMİ

Ekonomik Durum

İlçe merkezinde Ermeni asıllı Karakin Şahbazyan’a ait 120 beygir gücünde ve buharla çalışan kırk çırçır makineli pamuk bölümü, iki adet zeytinyağı baskısı ile günlük 75 çuval buğdayı öğüten, iç bölümlerinde büyük değişiklik geçirmesine rağmen, inşa edildiği 1876 yılından beri hiçbir tamir görmeyen görkemli bacası halen dimdik ayaktadır. Fabrika, Akhisar yolu üzerinde ve Endüstri Meslek Lisesi’nin güneyindedir. Bundan başka yine Ermeni vatandaşlardan “Şapkalı” diye anılan Aznavuryan’a ait 25 çırçır makineli fabrika ve ırkdaşı Ohanisa’ya ait aynı işlevli bir başka fabrika Kırkağaçlıların hizmetindeydi.

Türklerin ise dört ayrı semtte insan veya hayvan gücüyle çalışan çok sayıda su değirmenleri vardı. Bunların son örneklerinden biri olan Aksu yakınlarındaki Güllüce Değirmeni 1950’ li yılların ortalarına kadar işlevini sürdürmüştür. Ayrıca marangoz, demirci, nalbant, kunduracı, mimar, terzi, mutaf(keçe dokuyucu), mücellit (ciltçi) vs. gibi yeterince esnaf bulunmaktaydı. Bunlardan semerci, mutaf, mücellit, demirci gibi• işyerleri Türklerin, diğerleri ise gayrimüslimlerin kont rolündeydi. İlçenin ticaret merkezi ise ‘Pamuk Hanı’ idi. Etrafında elliye yakın dükkanı bulunan bu hanın, Çiftehanlar Camii, Karaosmanoğlu Camii ve Bahçıvan Pazarı semtlerine açılan üç ayrı kapısı vardı. Geniş avlusunda başta afyon olmak üzere, palamut, meyan kökü, çeşitli kök boyaları ve diğer ürünlerin, İzmir veya diğer illerden gelen yabancı uyruklu veya Osmanlı vatandaşı tüccarlara satışları gerçekleştirilirdi. Hanın sahibi, İzmir’de oturan Kırkağaç kökenli çok zengin bir Rum olan Imros Federosa idi. Bu ünlü han 1924 yılında “Cumhuriyet Meydanı”na dönüşmüş, 1950 yılında bu meydana Atatürk’ün beyaz mermerden, onu sivil kıyafetle canlandıran güzel bir heykeli dikilmiştir. Daha sonraki yıllarda, kamyon ve traktörlerin park etmesi nedeniyle, alanın daralmaya başlaması ve hoş olmayan bir görünüm ortaya çıkması üzerine, Atatürk Heykeli 1954 yılında şimdiki bulunduğu meydana taşınmıştır.

Zahire pazarı da Müftü Hanı’nın kuzeye bakan kapısının karşısındaydı. Bu iki handan başka Kırkağaç’ta bulunan diğer han ve oteller şunlardı: Poyracıklı Hani, Kuyumcunun Hani, şair Eşref Hani, Uşaklının Hani, Sadık Ağa Hani, Ördek Hani, Abacı Hani, Akkaşin Hani, Panani Hani. Ayrıca Ahmet Ağa’ya ait iki tane de otel vardı. Bu hanlardan birkaç tanesi hala işlevlerini sürdürmektedirler.

Halkın, birbirleriyle ve yerel yönetimle olan ilişkilerini düzenlemek üzere eşrafın ve imamların da katılımı ile oluşturulan heyetler kurulmuştu. Bu topluluklarla ilgili olarak 19. yy. sonlarındaki kayıtlar da şu isimlere rastlamaktayız: Sivri oğlu Mustafa Bey, Belediye Reisi Sivri oğlu Arif Ağa, Manifaturacı Ahmet Faik Bey, Abdi Bey, Mehmet Bey, Tüccar Hacı Püskül zade İsmail Efendi, Fındıklı Hacı Cemal Efendi, Satızade Adil Efendi, Dolmanci Ahmet Efendi, Abdi Bey, Eşref Cemal Bey, Hacı Salih zade Emin Efendi, Sivri oğlu Osman Ağa, Ramız Bey, Şevket Bey, Altıparmak Mehmet Efendi, Yakup Bey, Fahri Bey, Çiftçi Hasip Bey, Hacı Halil Ağa, Haci Arif Ağa, Tüccar Sivri oğlu Şükrü Bey, Arap Hoca oğlu Ahmet Efendi, Hacı Cemal zade Mehmet Efendi ve Çiftçi Servet Bey.

Yine Osmanlı Dönemi’nde Kırkağaç’ta kamu yönetimi ile ilgili hukuk, sağlık ve diğer sosyal kurumların tam olarak bulunduğu görülür.

KIRKAĞAÇ İLÇE SAĞLKIK

İlçemizde 25 yataklı bir Devlet Hastanesi ve ikisi Merkezde olmak üzere toplam altı Sağlık Ocağı bulunmaktadır.

Devlet Hastanemiz son altı ay içinde gelen Uzman ve Pratisyen Hekimlerle Doktor kadrosu tamamlanmıştır.Şu anda Doktor ihtiyacı yoktur.İki Çocuk Hast.ları,birer tanede Genel Cerrahi,Dahiliye,Kadın Doğum Hast.ları,Aile Hekimi uzmanları mevcuttur.İkisi Başhekim Yardımcısı toplam beş Pratisyen hekim mevcuttur.Hastane binası ise çok eski olup,eski Sağlık Merkezinden dönüştürülmüştür.Yetersizdir.Yeni dört katlı bir Hastane binası için Sağlık Bakanından söz alınmıştır.Bakanlığa teklif yapılmış izin beklenmektedir.

Merkez 1.nolu Sağlık Ocağı eski Zirai Donatım Müd.den devralınan iki katlı bir binada hizmet vermektedir.Binanın fiziki şartları yeterlidir.Asıl sorun diğer Sağlık Ocaklarında olduğu gibi Pratisyen Hekim eksikliğidir.Tek Pratisyen Hekim bulunmaktadır. Ayrıca bir Sağlık Memuru ve bir memura ihtiyaç vardır.1 nolu Sağlık Ocağına bağlı Yağmurlu,Siledik,Musahoca,Çavdır,Küçükyaya,Öveçli köyleri bulunmaktadır.Toplam Nüfusu 12.282 dir.

Merkez 2.nolu Sağlık Ocağı Kırkağaç Belediyesi ve bir hayırseverin maddi katkıları ile 19.Eylül.2005 tarihinde açılmıştır.Tek Doktor bulunmaktadır.İki Doktora daha ihtiyaç vardır.Ayrıca bir Sağlık Memuru,bir Memur ve bir Ebe ihtiyacı bulunmaktadır. 2 nolu Sağlık Ocağına bağlı Çiftlik Köyü bulunmaktadır.Toplam Nüfusu 9.853 dir.

Bakır Sağlık Ocağı üç katlı kendi binasında hizmet vermektedir.Dört adet lojmanı vardır ve doludur.Doktoru yoktur.Akhisar ilçesinden arada bir geçici görevle Doktor verilmekte fakat verimli olmamaktadır.Şu anda verilen Doktor Sağlık Kurul Raporu ile hastalık iznini kullanmaktadır.Diğer personelleri tamdır.Bakır sağlık Ocağına bağlı Ömerler ve Harta mezraları bulunmaktadır.Toplam Nüfusu 4.655 dir

Gelenbe Sağlık Ocağı Üç doktor kadrosu bulunmasına rağmen tek doktorla hizmet vermektedir.Bağlı bulunan Halkavlu Köyü Sağlık Evinde Ebe bulun mamaktadır.Diğer personelleri yeterlidir.Sağlık Ocağı tek katlı kendi binasında hizmet vermektedir.Aynı bahçede ayrı olarak iki katlı dört daireden oluşan lojmanları mevcuttur.Bir dairesi doludur.Gelenbe Sağlık Ocağı na bağlı Hamitli,Gebeler,Alacalar,Söğütalan,Hamidiye Kuyucak,Kınık,Güvendik,Dualar,Hacet,Işıklar,Çaltıcak,Çobanlar,Demirtaş,Fırdanlar, Kocaiskan,Halkavlu,Sakarlı,Gökçukur köyleri bulunmaktadır.Toplam Nüfusu 10.059 dır.

İlyaslar Sağlık Ocağı eski belediye binasında hizmet vermektedir.Standart Sağlık Ocağı binası değildir.Fiziki şartlar yetersizdir.Doktoru yoktur.Yakın olan Karakurt Sağlık Ocağı Hekimi haftada iki gün burada hizmet vermektedir. Sağlık Memuru ve bir Hemşire ihtiyacı bulunmaktadır.İlyaslar Sağlık Ocağına bağlı Alifakı,Bostancı köyleri bulunmaktadır.Toplam Nüfusu 3.707 dir.

Karakurt Sağlık Ocağı üç katlı kendi binasında hizmet vermektedir.İki adet lojmanı vardır ve biri doludur.Bir Doktoru vardır.Sağlık Memuru ve bir Hemşire ihtiyacı bulunmaktadır.toplam Nüfusu 2.202 dir.

KIRKAĞAÇ İLÇE ULAŞIM

İlçemiz Manisa il merkezine 79 km uzaklıkta olup,Akhisar ilçesine 23 km ,soma ilçesine 13 km uzaklıktadır.İstanbul-İzmir karayolu ilçemize bağlı belde olan Gelenbe kasabasından geçmekte olup,kasabanın ilçemize uzaklığı 19 km dir.

Özel araçları ile gelecek olanlar İstanbul-izmir yolunu kullanarak Gelenbe kasabası yol ayrımından veya Akhisar ilçesindeki yol ayrımından ilçemize ulaşabilirler.Ayrıca Balıkesir-Savaştepe-Soma istikametini veya Bergama-Kınık-Soma istikametini kullanarak ilçemize ulaşabilirler.

Ayrıca tren ve otobüs yoluylada ilçemize ulaşım mümkündür

KIRKAĞAÇ İLÇE TARİHİ ESERLER

CAMİLER

Kirkağaç’ın Tarihi Eserleri

Kırkağaç ve çevresindeki antik yerleşimler:

Yortan (Bostancı Köyü )Höyüğü

Harta (abidintepe) Tümülüsü

Nakrason (veya nakrasos)

Tibbe veya Tibbai (İlyaslar)

Kalandos veya Kalanta veyaKalamos (Gelenbe)

Stratonikaia/Hadrianopolis (Siledik)

Khliara (Gördük Kale)

KIRKAĞAÇ İLÇE YEMEKLERİ

KIRKAĞAÇ MUTFAĞI

KIRKAĞAÇ YEMEKLERİ

Kırkağaç’ın kendine özgü ve oldukça zengin bir yemek kültürü vardır. Aşağıda listesini verdiğimiz yemeklerin birçoğuna başka yörelerde rastlamak imkansızdır. Mutfağa hakim olan yağ, tabiatıyla zeytinyağıdır. 0 kadar ki Kırkağaç’ta sabah kahvaltısında bile zeytinyağı hazır ve nazırdır. Hele içine ‘domatis suyu” (domates salçası) katılıp da, kızarmış ekmek banmanın tadına doyum olmaz. Ayrıca belli mönüler, geleneksel olarak belli gün ve zamanlarda yenir. Örneğin Kırkağaç ‘Bazarı’ (Perşembe) akşamları özellikle ‘Gulak Çorbası ve Güveç’ yenir. Yanına da elbette ki ‘Kaymaklı kadayıf’ yakışır. Mevsim ilkbahar ise, höşmerim de olabilir. Yine Ramazan bayramlarında kıyı, baklava, şekerleme, diple gibi tatlılar yapılır. Kurban bayramları daha telaşlı geçtiği için, tatlının ağırlığı biraz daha azdır. Buna karşın o nefis kurban eti töresel olarak ilk gün kavurma olarak soframızdadır. Hemen arkasından kuyruk helvası gelir. İlk gün akşamı genellikle ‘Kemikli Et yemeği yenir. İkinci gün ‘Garın-Gumbar’ ve Ciğer günüdür. Üçüncü gün ise Sura’nın tadına doyum olmaz. Bazı ailelerde ikinci gün yemekleri ile üçüncü gün yemekleri yer değiştirebilir.

Düğün yemekleri de belli bir düzen içinde ikram edilir. Keza düğün yemekleri konusunda ustalaşmış ünlü aşçılar bulunur. Düğün yemekleri içinde çorba, nohut, keşkek, pilav ve topalak vazgeçilmez demirbaşlardır. Duruma ve mevsime göre bunların yanına sebze, sarma, zerde, hoşaf ilave edilir. Karıştırma yemeği, düğünün ertesi günü gelinin yeni evine alışması için planlanan bir tören havasında geçer. Burada bütün aile yemeğe iştirak eder. Yemek kaşıklanırken herkes kendi kaşığı ile diğerinin kaşığının altından vurarak kaşık -takilerin dökülmesine neden olur. Sonra da diğerleri ona mukabelede bulunur. Yemek kahkahalar arasında sürer gider. Böylece gelinin yeni evindeki ilk gün yemeği neşe içinde geçmiş olur. Bu da gelinin yeni evine ısınması için sıcak bir ortam hazırlamış olur.

Hacı yemeklerine de yine düğün yemeklerine benzeyen bir mönü hakimdir: Topalak, keşkek, nohut, paça, aşure veya tel kadayıf. Lale Çamı’nda gözleme, büyük Çam’da mutlaka susamlı simit, yaprak sarması, et yemeği ve höşmerim yenir.

Eve gelen misafirlere çay, kahve gibi reçel ikram edilirdi. Evin hanımı, hünerine göre gül veya portakal, turunç, sakız kabağı gibi sebze ve meyvelerden reçeller hazırlardı. Misafir geldiğinde bir tepsiye, hazırlanan bu reçellerden biri konur, reçel tabağının yanında iki su bardağı bulunurdu. Bu bardaklardan birine yarısına kadar su konur, diğerinde ise reçel kaşıkları bulunurdu. ikram edilen kişi boş bardaktaki kaşıkla beğendiği reçelden bir miktarı alıp ağzına götürür. Sonra kaşığını yarıya kadar su dolu olan bardağa koyardı.

Bir de yakın komşulara dağıtılan yiyecekler vardır. Bunlardan biri taze bulgurdu. Yaz sonuna doğru ovadan gelen buğday öncelikle kaynatılır ve yakın komşulara dağıtılırdı. Yanında ceviz ile tadına doy olmazdı. Bu bulgur hayırı idi ve buna ‘Yıl Yemekliği denirdi. Ölenlerin ne zaman öldüğü, doğanların ne zaman doğduğu bu yıl yemekli ile anılırdı. Yani bir çeşit milattı. Bulgur sonra kurutulur ve kabuğu çıksın diye biraz ıslatıldıktan sonra dibeklerde dövülürdü. Bu dövme işlemi komşuların da katılımı ile imece usulü yapılırdı. Sonra tekrar kurutulur, sonra kepeği savrulur ve bulgur taşında yarılırdı .

Bir diğer benzer uygulama tarhana için geçerlidir. Yine her evde yaz sonuna doğru yıllık tarhana hazırlanır, sonra temiz örtülerin üzerine yayılarak veya büyük bakır sinilerde taraça gibi genişçe bir yerde güne kurutulurdu. İşte o tarhana ilk yapıldığında sıcak sıcak üzerine yoğurt dökülerek komşulara dağıtılırdı. Kalan tarhana tekrar yoğurtla yoğrulurdu. Tarhana teknede yoğrulurken futbol topu büyüklüğünde 3-4 parça kadar topak hazırlanır ve her birine isim verilirdi: Gün doğdu, Yel battı, Poyraz Esmesin vs. gibi. Bu, ‘güneş çıksın, rüzgar olmasın, böylece tarhana toz toprak olmadan kurusun anlamındaydı. Ertesi sabah, ceviz iriliğinde topaklar oluşturulur ve güneşte kurumaya bırakılır. İşte o gün, bir gün önce taze tarhana gönderilen komşular ‘Tarhana Dökmeye’ gelirlerdi. Onlar geldiklerinde o parçalar da kabuk tutmaya yüz tutmuşlardır. Gelenler tarhanaları açarlar. 0 sırada topakların içleri henüz nemlidir. Buna ‘Tarhananın Karnını Yarmak’ denir. İki avuç arasında ovalanacak kıvama gelmişse, üstü tepsermişse, yani kurumaya yüz tutmuşsa yaygıya veya tekneye konur ve ovalanır. Tarhana kalburu teldir ve un kalburundan biraz daha seyrektir. Karınca başı denen büyüklük teki parçalar bu kalburun altına geçer Bu ovalama, eleme işi böyle sürüp gider, Üstteki iriler bir tas kalana kadar elenir. Son kısmın mevsimin ilk tarhana çorbası pişirilir.

Eski zaman mutfaklarının geleneksel bir “Yemek Adabı” vardı. Özellikle akşam yemeklerinde bütün ailenin mutlaka sofra etrafında birlikte olmasına özen gösterilirdi. Bu adeta ailenin bütünlüğünü sembolize ederdi. Yemeğe elbette ki evin babasından önce başlanılmaz. Evin büyüğü yemeğe Besmele ile başlar. Yemekten önce büyükler konuşmazlar ve konuşturulmazlar. Üzücü şeyler yemek sonrasına bırakılır. Yani “Yemek burundan gelmemelidir”. Yemek Allah Nimeti’dir, ona saygılı olunması gerekir. Bu nedenle sofrada konuşulmaz. Sofrada konuşan çocuk ve gençleri büyükler “Sus, şeytanın boğazına gider” diye uyarırlardı. Kaşıklar takırdatılmaz. Herkes kendi önünden yer. Artık yemek bırakılmaz. Sofradan ailenin büyüğü “Allah Halil İbrahim bereketi versin, Allah olmayanlara da versin” dedikten sonra kalkılır. Sofrada geğiren “Estağfurullah” der.

Eve misafir geldiğinde mutlaka yemek teklif edilir. Bu, ev sahibinin misafirperverliğinin bir ifadesi olup, “misafir nasibi ile gelir” diye düşünülür. Misafir istemese bile, ev sahibi “tatlı, yayan, kuru soğan, Allah ne verdi ise birlikte yiyelim” diye ısrar eder. Yemeğe ev sahibi başlar, konuktan önce sofradan kalkmak ona saygısızlık olarak algılanır. Yemek sonuna tatlı, arkadan kahve ikramı geleneksel bir uygulamadır.

Şimdi de Kırkağaç yemeklerini biraz tanıyalım. Ama buradaki amacımız ince ince yemek tarifi yapmak değil, sadece Kırkağaç’ın o kendine özgü otantik damak zevkinden örnekler vermektir. Bu nedenle, ayrıntıya girmeden, Kırkağaç yemeklerini hatırlayalım iste dik:

Arabaşı: Önce bamya pişirilir. Üzerin un ilave edilir. Oluşan bulamaç siniye dökülerek yemeye hazır hale getirilir.

Avkma (Avutma): Tipik bir Kırkağaç yemeği olup, hafif bir yaz yemeğidir. Haşlanmış patlıcanın ezilmesi ile yapılan zeytinyağlı bir yemek olup, üzerine domates salçası ve sarımsak yoğurt dökülür. Üzerine tuz ve karabiber ekilerek yenir. Avutma adının bir de hikayesi vardır: Bir yaz günü, evin hanımı bir arkadaşı ile sohbete dalmışken, hiç beklemediği bir anda evin beyi çıkagelir Evde de hazır yemek yoktur. Hemen mutfağa geçip, yukarıda tarifi verilen yemeği yapıverir. Yani o anda bir yemek icat eder. Döndüğünde arkadaşı ne yemeği yaptığını sorar. Evin hanımı da bunun üzerine “Avutma, avutma” der. 0 günden sonra bu yemeğin adı Avutma olarak anılır. Mamafih bazıları avutma yerine Avkma veya Ovkma derler. Bu da besbelli ki Avkmak ya da Avkalamak fiilinden geliyor.

Bastı: Ekmek için hazırlanan hamurdan küçük parçalar yuvarlanıp hazırlanır, sarımsak katılıp, üzerine susam ekilerek fırına verilir. Böylece sandviç benzeri bir ekmek çeşidi elde edilir.

Bazlama: Ekmek yapılan mayalı hamurdan alınan parça yuvarlanıp açılır, saç üzerinde altı ve üstü pişirilir. Gözlemenin biraz kalınıdır.

Belirgat: Özellikle Ramazanlarda tercih edilen, pilava katılan şehriye benzeri bir yiyecektir. Un, süt, yumurta ile yoğrulan hamur açılıp, gölgede kurutulur. Sonra biraz fırında tavlanır. En sonunda da ince ince kesilip kullanıma hazır hale getirilir.

Be’mezli (Pekmezli) E’mek (Ekmek): Ekmek lokmaları önce yağda biraz kızartılır. Sonra bir süre pekmez içinde tutulup,pekmezi emmesi sağlanır. Sonra üzerine ufalanmış ceviz dökülür.

Bora: Dana etiyle yapılan bir yemektir. Küçük küçük kesilen etlere, parçalar halinde sogan, sarımsak, biber ve salça katılarak haşlanır.

Bulamaç: Soğan kavrulur, su ilave edilip, unla karıştırılır, muhallebi kıvamına gelince, ekmek doğranarak ve kırmızı biber ekilerek yenir. Soğan yerine sütle yapılanı da vardır.

Bulgur Aşı: Salça ve yağ ile kavrulan ince bulgura su katılıp pişirilir. Böylece elde edilen lapa bir süre bekletildikten sonra, üzerine yoğurt konup, nane ekilerek yenir.

Cingen Ba’Iası: Pekmez içine katılan kızarmış ekmeğe ceviz ekilmesi ile yapılan bir tatlıdır.

Çığırtma: Patlıcan, domates, yeşil biber, soğan ve maydanozla yapılan, zeytinyağlı, hafif bir yaz mevsimi yemeğidir.

Da’tı (Tattı) Et: Bu bir kurban yemeğidir. Hayvanın gerdanından kesilen bir parça tencerede haşlanırken, içine bir miktar pekmez katılmasıyla değişik lezzette bir yemek elde edilir.

Dığan Gözlemesi: Hamur yoğrulup, inceltilip, açılır, sonra arasına biraz peynir katılıp zeytinyağı gezdirilir. Sonra dört tarafından bohça gibi katlanır, tavaya konulan yağda pişirilir. Kimilerine göre bu Katmer’dir. Asıl ‘Dığan Gözlenıesi’ yapılırken ise; normal hamur yoğrulur, içine yumurta kırılır, oklava ile tabak büyüklüğünde açılır, dığan içinde, yağda kızartılır. Tercihen peynir, turşu ve pekmezle yenir.

Ebe Çöreği: Mayasız hamurdan yapılır. Yarım daire şeklinde hazırlanan hamurun içine peynir, maydanoz ilave edildikten sonra, susam ekilip, zeytin yağında kızartılır. Tercihen pekmez, zeytin ve peynirle yenir.

Ekmekaşı: Kavrulmuş soğana su katılıp kaynatılır, sonra domates, yumurta, salça eklenir. içine kuru ekmek parçaları katılıp, üzerine nane ekilir.

Gabarttama: Mayasız hamurun açılıp, kare kare kesilip, yağ- da kızartılması ile elde edilir.

Gapçık: Fırında kızartılan, üzerine et suyu ve yoğurt konan nohutlu mantı.

Galle (Kelle) Gaba (Kabağı): Burada Galle Gaba denilen bir cins iri kabak kullanılır. Pişirilen kabağın içine, önceden pişirilen erik dökülerek yemeğe hazır hale getirilir.

Hamursuz: Önce ocak yakılır, kül oluşur. Sonra hamur yoğrulur, içine biraz soda konup açılır. Hazırlanan pide hamuru üzerine hafif ateş konur. Tercihen peynir ve zeytinle yenir.

İlana İçi: İnce bulgur kullanılarak, zeytinyağı ile, yumurta,kavrulmuş soğan,salça ilavesi ile “iç” hazırlanır.Üzerine nane ve maydanoz ekilir.Bir yandan da yapraklar halinde haşlanmış “ilana” hazırlanır.Yemek esnasında kaşıkla alınan iç,lahana yapraklarına doldurulur ve bohçalanarak yenir.

Kapama: Kırkağaç ‘in pek ünlü yemeklerindendir. Özellikle düğünlerde ve davetlerde tercih edilir. Burada ‘çakal pidesi’ denilen özel bir pide kullanılır. Küçük küçük, geometrik olarak kesilerek hazırlanan pide bir tepsiye yerleştirilir. Üzerine kaynatılmış et suyu ilave edilir. Salça, sos döküldükten sonra kızartılır. Parça parça kesilen kuzu veya tavuk eti pide parçalarının üzerine döşenir.

Garın (Karın) Gumbar (Kumbar): Çok emek isteyen, ama Kurban bayramlarının vazgeçilmezi olan bu yemek, hayvanın işkembe ve kalın bağırsaklarına pirinç doldurulup haşlanarak yapılır.

Karıştırma: Düğünün ertesi günü erkek evinde yenen töresel yemektir. Ekmek ufalanır, birkaç yumurta kırılır, soğan rendelenir, yağ ilave edilir, birlikte kavrulur. Sonra büyücek bir kaba alınır, ve iyice karıştırdıktan sonra yenir.

Kaymaklı Kadayıf: Kırkağaç’ın ünlü tatlısıdır. Üç boy standart siniler içinde satılır. Önce sininin tabanına uygun iki kadayıf tabakası tereyağında kızartılarak hazırlanır. Birincisi ters çevrilerek sininin tabanına konulur. Sonra üzerine kaymak döşenir, daha sonra, biraz önce hazırlanan ikinci parça kızarmış yüzü dışa gelecek şekilde konur. Üzerine şurup döküldükten sonra servise hazır hale gelir.

Kıstı: Kuş başı etle yapılan pirinçli karnıyarık yemeğidir.

Kıyı: Baklava gibi, özellikle dini bayramlarda yapılan bir tatlıdır. Çok ince açılan hamurun içine ceviz dökülür, dürüldükten sonra kol böreği gibi tepsiye yerleştirilir. Sonra fırına verilir, çıktık tan sonra üzerine şurup dökülerek yemeye hazır hale gelir.

Kulak Çorbası: Açılan hamur önce kare şeklinde kesilir, içine kıyma konup, katlanıp üçgen şekline getirilir, kaynar suya atılır ve üzerine salça ilave edilince çorba hazırlanmış olur.

Lalanga:Kızartılmış lokmanın şerbete konulması ile yapılan bir tatlı.

Lokum: Nohut unundan yapılan, kahvaltılık ekmek.

Mangır Mantı: Diğer adı kırma mantıdır. Mantının, yoğurduna sarımsak katılmış şeklidir.

Paça: Pide ile yapılan ve yukarıda Kapan adıyla tarif edilen yemeğin, et yerine kelle kullanılan şeklidir. Üstüne sirke, limon ilave edilir.

Ovmeç Çorbası: Una su serpilip, ovalayarak övmeçler elde edilir. Öldürülmüş soğana su katılıp, kaynatılır. Sonra içine övmeçler ilave edilir.

Saksan (Saksağan) Beyni: Yoğurt ve pekmez karışımı ile yapılan, ekmekle yenen bir yiyecektir.

Saşta Helvası: Tavaya zeytinyağı, su konur, sonra nişasta ilave edilir. Sonra bu bulamaç ısıran ile ezilip ufalanır. İçine şeker katılır. Rengi pembemsi olup koyulaştığında nişasta kokusu kalmamışsa helva oluşmuş demektir.

Sura: Kurban bayramlarının ‘olmazsa olmaz’ cinsinden, geleneksel yemeğidir. Burada kurban etinin kaburgası, koluyla birlikte kullanılır. İç pilav gibi hazırlanan pirinç, maydanoz ve karabiber ilavesi ile oyulmuş etin içine yerleştirilir. Sonra ağzı iplikle dikilir ve haşlanır ve üzerine yoğurt sürüldükten sonra kızartılmak üzere fırına verilir.

Şekerleme: Özellikle Ramazan bayramlarında yapılan, tatlı, unlu kurabiyedir. Üzerine badem veya karanfil konur.

Sarımsaklı Hamur Aşı: Kare şeklinde kesilen hamur haşlandıktan sonra, üzerine sarımsaklı yoğurt dökülerek hazırlanan bir yemektir.

Topalak (Gurma): Bir çeşit kuru köftedir. Kıyılmış ete kıyma, maydanoz soğan katılıp, unla yoğrulur. Top haline getirilip yağda kızartılır. Ayrıca haşlanarak ve üzerine salça ve yoğurt dökülerek de yenebilir.

Üzüm Kötüsü (Köftesi): Çiğnenen üzümden pekmez yapılır. Orada biriken üzüm suyu bir keten torbaya konur. İçine pekmez toprağı denilen özel bir toprak katılır. Alta konan kalaylı kapta damla damla biriken üzüm suyuna belli ölçüde nişasta ve un ilave edilir. Böylece pelte haline getirilmiş olur. Daha sonra sinilere dökülerek donması sağlanır. Bu işlemden sonra beyaz temiz çarşaflara yayılarak güneşte kurumaya bırakılır. Kuruduktan sonra kare şeklinde kesilip, üzerine biraz un serpilerek sırlı çömlekte istiflenir.

Yağlı..Tuzlu Pide: Mayalı hamurun içine zeytinyağı konularak yoğrulur. Sonra elle bastırılır. Tekrar yağlanır yoğrulur, siniye yayılır, üzerine tuz, karabiber ve istenirse peynir konur. Hamur kapatılır, kare olarak şekillendirilir ve öylece tepsiye konup fırına verilir. Daha sonra üzerine tekrar kırmızı veya karabiber ekilebilir.

Yuka (Yufka) Basmak: ‘Kırma’ denilen bakır tepsiye kat kat yerleştirilen yufka tabakaları et veya tavuk suyu ile ıslatılır. Sonra üzerine küçük et parçaları yerleştirilir. Karabiber, tuz ve arzuya göre limon ilavesiyle yemeğe hazır hale gelir.

Kırkağaç’ta “Gadefci Dükgenleri” Kırkağaç’ın yemek zevki deyince, hele hele ‘Gayma’lı Gadef’ deyince özel bir parantez açmak gereğine inanıyoruz. Çünkü Kırkağaç’ın kadayıfçı dükkanları, öyle bilinen pasta hane, tatlıcı gibilerine hiç benzemez. Çünkü orada sadece kadayıf imal edilir ve satılır. Kadayıf dışında satılan tek tatlı tahin helvasıdır. Halen yaşamlarını sürdüren bu çok özel dükkanlara çevre ilçelerden bile sırf kadayıf siparişi için gelenler olur. Çünkü başka bir yerde kaymaklı kadayıf yapan dükkanlar yoktur. Şimdi gelin, bir ‘Gadefçi Dükgeni’ni yakından tanıyalım:

Bu dükkanların ortasında, taze kadayıfın hazırlanması için kullanılan, yerden bir metre yükseklikte, yuvarlak bir ocak vardır. Bu ocağın üzerinde, çapı yaklaşık 2 m. kadar olan, kalaylanmamış bakır bir sini bulunur. Kadayıf için irmikten hazırlanan sıvı, altında delikleri bulunan özel bir kaba doldurulur. Kadayıfçı parmakları ile tıkadığı delikleri yavaşça serbest bırakınca, o sıvı deliklerden kızgın bakır tepsiye akmaya başlar. Kadayıfçı sıvı dolu kabı, tepsinin ortasından başlayıp, birbirini kesmeyen daireler çizerek dışa doğru tepsi üzerinde gezdirir. Böylece taze tel kadayıf elde edilmiş olur.